در بین برترین کشورهای حلال‌پسند برای گردشگران مسلمان، مالزی در صدر آمار است. تایلند و سنگاپور به عنوان کشورهای غیرمسلمان چندسالی است موقعیت خود را در فهرست برترین مقاصد «سفرِ حلال» تثبیت کرده‌اند، درحالی‌که ایران در رده پنجم این فهرست قرار گرفته است.
«مقاصد حلال» هر سال براساس شاخص خدمات ویژه‌ای که کشورها به مسلمانان ارائه می‌دهند، رتبه‌بندی می‌شوند. بر این اساس مالزی کشوری است که تقریبا از سال ۲۰۱۵ موقعیت خود را درصدر جدول برترین مقاصد حلال برای سفر و گردشگری، حفظ کرده است. حالا عربستان با سرعتی زیاد درحال نزدیک شدن به صدر این جدول است، این کشور در تازه‌ترین فهرست مقاصد برتر حلال رتبه دوم را به‌دست آورده و در کنار ترکیه و اندونزی ایستاده است.
عربستان در سال‌های اخیر با تمرکز بیشتر بر نشان «حلال» در رستوران‌ها و ایجاد امکانات مناسب در فرودگاه‌ها و در دسترس قرار دادن نمازخانه‌ها و اجرای برنامه‌های ویژه (غیر از حج و عمره) برای گردشگران مسلمان، امتیاز بالایی را به‌دست آورده است.
سومین جایگاه این رده‌بندی به امارات تعلق دارد؛ کشوری که با توجه به توسعه زیرساخت حمل و نقل و آسان کردن شرایط صدور ویزا برای شهروندان بیشتری از جهان، عنوان در دسترس‌ترین مقصد برای گردشگران مسلمان را از آنِ خود کرده است.
قطر در رتبه چهارم این رده‌بندی ایستاده و پیش‌بینی شده جایگاه این کشور با توجه به دسترسی‌هایی که در حمل و نقل و ویزا در سال‌های اخیر فراهم کرده و آنچه در جریان جام جهانی رقم خواهد خورد، در رده‌بندی مقاصد حلال با ارتقاء روبه رو شود.
رتبه پنجم این رده‌بندی که از سوی Crescent Rating صورت گرفته، مشترک به ایران و اردن اختصاص دارد. اردن در سال ۲۰۲۲ توانسته موقعیت خود را در فهرست برترین کشورهای حلال بهبود بخشد و با سه پله صعود به طور مشترک با ایران در رده پنجم این فهرست قرار گیرد.
ایران نیز بیشتر از یک دهه است برای برند «حلال» همایش و گردهمایی برگزار می‌کند و حتی یک سازمان بین‌المللی به این منظور تشکیل شده که نشان و گواهینامه «حلال» صادر می‌کند، اما بررسی‌های ایسنا حاکی از این است که عملکرد آن همایش‌های متعدد با موضوع گردشگری حلال، با وجود شیوه زندگی که در کشور جریان دارد، تا کنون به گونه‌ای نبوده که نام ایران را در بین مقاصد برتر گردشگری حلال تثبت کند؛ مرور بیشتر فهرست‌های پیشنهادی درباره مقاصد حلال و یا گزارش‌های بین‌المللی که در این باره تهیه و منتشر شده این نتیجه را حاصل می‌کند که در کمتر فهرستی مربوط به برترین «مقاصد حلال» از ایران نام برده شده و Crescent Rating یکی از معدود رده‌بندی‌هایی است که جایگاه ایران را در بین مقاصد حلال برای گردشگری و سفر مشخص کرده است.
امسال بیش از ۱۳۸ کشور براساس شاخص «حلال» از سوی Crescent Rating رتبه‌بندی شده‌اند. امتیازدهی به کشورها براساس عواملی است که به سفر گردشگران مسلمان بدون نگرانی، کمک می‌کند. این امتیازها براساس نحوه دسترسی و ارتباطات، محیط زیست، امنیت و ثبات، خدمات حلال در رستوران‌ها و هتل‌ها و مهمتر از همه تجربیات منحصر به فرد برای گردشگران مسلمان، داده می‌شود.
در ادامه این رده‌بندی نام کشورهای بحرین، سنگاپور و ازبکستان نیز دیده می‌شود که رتبه ششم را مشترک به خود اختصاص داده‌اند. در رده‌بندی امسال، ازبکستان بیشترین پیشرفت را داشته، به طوری که از سال ۲۰۱۹ هفت پله صعود کرده و به رتبه ششم این فهرست دست یافته است.
عمان، برونئی، کویت، مراکش، پاکستان، الجزایر، تونس، لبنان و مالدیو نیز از جمله کشورهایی هستند که در بین ۲۰ مقصد برتر حلال از آن‌ها نام برده شده است.
رده‌بندی مقاصد حلال بیشتر در اختیار کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) است. غیر از این، کشورهای غیرمسلمان و غیرعضو در OIC نیز براساس شاخص حلال هر سال رتبه‌بندی می‌شوند که در این بین، چهار کشور سنگاپور، تایوان، بریتانیا و تایلند موفق شده‌اند به فهرست برترین‌ها راه یابند.
تایلند با وجود آن‌که یک کشور عمدتا بودایی است، البته با جمعیت قابل توجه مسلمان در جنوب آن، ثابت کرده است که یک مقصد محبوب برای مسلمانان، عمدتا از اندونزی است که به دنبال تعطیلات مقرون به صرفه و غذاهای تایلندی هستند.
انگلیس نیز از دیگر کشورهای غیرمسلمان است که در این رتبه‌بندی، جایگاه خود را بهبود داده است و در بین ۱۰ کشور برتر غیرملسمان که مقصد جذاب برای گردشگران مسلمان هستند، قرار گرفته است. اسپانیا نیز از جمله کشورهایی است که به عنوان یکی از امیدوارکننده‌ترین مقاصد سفر حلال ظاهر شده است.
هنگ کنگ، آفریقای جنوبی، ژاپن، فرانسه، آلمان، فیلیپین، ایالات متحده آمریکا، استرالیا، بوسنی و هرزگوین، ایرلند، کره جنوبی، هلند، کانادا، تانزانیا و روسیه از دیگر کشورهایی هستند که با وجود جمعیت کم مسلمان، اما اقدامات قابل توجهی برای جذب و استقبال از گردشگران مسلمان انجام می‌دهند.
آمارها حاکی از این است که در سال ۲۰۱۹ جمعیت گردشگران مسلمان به ۱۶۰ میلیون نفر رسیده، درحالی‌که با بازگشایی بسیاری از کشورها از زمان همه‌گیری کرونا، این پیش‌بینی مطرح است که جمعیت گردشگران مسلمان در سال ۲۰۲۳ به ۱۴۰ میلیون نفر برسد و در سال ۲۰۲۴ این جمعیت به آمار قبل از کووید بازگردد و انتظار می‌رود بازار گردشگری حلال تا سال ۲۰۲۸ به ۲۳۰ میلیون نفر مسافر دست یابد.
این پیش‌بینی نیز وجود دارد که میلنیال‌ها (نسل Y یا متولدان ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۴)، نسل Z (نسلی که بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۰ متولد شده‌اند) و مسافران زن با ۷۰ درصد سهم از دو میلیارد مسلمان در سراسر جهان، که زیر ۴۰ سال سن دارند، بیشترین تأثیر را در میان جمعیت مسلمانان مسافر داشته باشند. مسافران زن یکی از سریع‌ترین بخش‌های در حال رشد را تشکیل می‌دهند و ۴۵ درصد از مسافران در سال ۲۰۱۹ یا حدود ۷۲ میلیون مسافر را تشکیل داده‌اند.
گردشگری یا سفر حلال زیرمجموعه‌ای از گردشگری است که برای خانواده‌های مسلمانی که قوانین اسلام را رعایت می‌کنند، طراحی شده است. هتل‌ها در چنین مقاصدی مشروبات الکلی سرو نمی‌کنند، استخرهای جداگانه و امکانات اسپا برای مردان و زنان وجود دارد، غذاهای حلال سرو می‌شود و دارای امکانات نمازخانه هستند. صنعت گردشگری حلال همچنین پروازهایی را ارائه می‌دهد که در آن هیچ الکل یا خوراکی‌های غیرحلال سرو نمی‌شود. در بعضی کشورها از جمله ترکیه به تازگی «تعطیلات حلال» نیز طراحی شده است که در هتل‌ها، از جمله استخرهای جداگانه یا خانوادگی، رستوران‌های حلال وجود دارد و ویلاهایی با دیوارهای بلند ساخته شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر استاندارد واحد بین‌المللی شناخته شده‌ای درباره گردشگری حلال وجود ندارد، اما حلال به معنای مجاز بر اساس تعالیم اسلام است که در آن نوشیدن الکل و خوردن گوشت خوک، برهنگی و قمار ممنوع است.
رویترز در سال ۲۰۱۴ گزارش کرده که مسلمانان جهان ۱۴۲ میلیارد دلار برای سفر (بدون احتساب حج و عمره) هزینه کرده‌اند که پس از گردشگران چینی و آمریکایی در رده سوم پردرآمدترین گردشگران قرار گرفته بودند. طبق شاخص جهانی Crescent Rating، سفر مسلمانان در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۵۶ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی جهانی کمک کرده است./ ایسنا