حمید صفری- این روزها قدرت 200 اسب بخار برای خودروها دیگر عدد بالایی نیست چراکه خودروهای شهری به‌راحتی با موتورهای توربوشارژ می‌توانند به این عدد دست پیدا کنند اما شنیدن 200 اسب بخار برای یک موتورسیکلت هنوز هم ضربان قلب عاشقان سرعت را بالا می‌برد و اینجا است که یاماها با موتورسیکلت YZF-R1 وارد میدان می‌شود، موتورسیکلتی که با همکاری والنتینو روسی، موتورسوار مشهور مسابقات Moto GP طراحی شده است تا به این ترتیب یک موتورسیکلت مسابقه‌ای با قابلیت تردد در شهر خلق شود.
انجین
یک موتورسیکلت اسپورت بیش از هر چیز به انجینی پر‌توان نیاز دارد و در سال‌های اخیر هم جنگ اصلی در این کلاس بر سر قدرت بالای انجین‌ها بوده. جدال در کلاس سوپربایک‌های 1000 سی‌سی این روزها بر سر رسیدن به قدرت 200 اسب بخار است و به همین دلیل هم یاماها تیم مهندسی خود را مأمور کرد تا انجینی برای R1 جدید طراحی کند که بتواند از پس رقبای اروپایی و ژاپنی خود برآید و به نظر می‌رسد در این مسیر موفق هم بوده‌اند چراکه انجین R1 می‌تواند با حجم موتور زیر 1 لیتر، 200 اسب بخار قدرت تولید کند تا این موتورسیکلت در مقابل رقبایش رو سفید باشد.
انجین به کار رفته در این موتورسیکلت همچون نسل‌های پیشین آن حجمی برابر با 998 سی‌سی دارد و به‌صورت چهار‌سیلندر خطی است. هرچند حجم انجین آن با نسل‌های پیشین یکسان است اما یاماها یک انجین کاملاً جدید را برای R1 تازه متولد شده خود طراحی کرده چراکه قطر پیستون‌ها و کورس میل‌لنگ آن متفاوت از نسل‌های پیشین است و این مسأله در کنار انبوهی از تغییرات دیگر باعث می‌شود جدید بودن این انجین را باور کنیم. این انجین می‌تواند 200 اسب بخار قدرت در دور موتور 13هزار و 500 و البته 112 نیوتون متر گشتاور در دور موتور 11هزار و 500 را در اختیار راکب بگذارد که ارقامی کاملاً رقابتی در این کلاس است. شاتون‌های این انجین از تیتانیوم ساخته شده‌اند تا ضمن وزن کم بتوانند در مقابل شدت ضربات مقاومت کنند چراکه در شرایط برابر از نظر مقاومت، تیتانیوم یک ششم فولاد وزن دارد.
چنین انجینی به‌ویژه در دور‌موتور بالا نیاز به هوای بیشتری برای کار کردن دارد و به همین دلیل نیز ورودی هوای این انجین با حجم 10.5 لیتر، 23 درصد نسبت به نسل پیشین خود بزرگ‌تر شده است ضمن آنکه سیستم هوشمند یاماها برای کنترل میزان هوای ورودی به‌گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند طول ورودی هوا را متناسب با دور موتور تغییر دهد. به‌علاوه پاشش سوخت در این موتورسیکلت بر عهده سیستم انژکتورهای ویژه یاماها است که از طریق 12 سوراخ، سوخت را با فشار زیاد و متناسب با دور موتور به داخل آن می‌پاشند.
سیستم‌های الکترونیکی
همان‌گونه که گفتیم در طراحی این موتورسیکلت، یاماها از تجربیات به دست آمده در رقابت‌های MotoGP بهره برده است اما بخش اصلی که می‌تواند ارتباط این موتورسیکلت را با رقابت‌های موتورسواری نشان دهد، نه انجین که بخش‌های الکترونیکی متعددی است که بر روی آن نصب شده تا بتواند با جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات و درنهایت تغییر در بخش‌های مختلف به راکب برای رسیدن به بهترین نتیجه در سرعت‌های بالا و پیچ‌وخم‌های مسیر کمک کند. در این موتورسیکلت سنسورهایی با عنوان Inertial Measurement Unit یا به‌اختصار IMU وجود دارد که وظیفه آن‌ها اندازه‌گیری پارامترهای مختلفی ازجمله اندازه‌گیری شتاب جانبی، میزان انحراف موتورسیکلت در زمان پیچیدن، شتاب موتورسیکلت و... است.
این اطلاعات در سه محور مختلف جمع‌آوری شده و درنهایت به یک بخش مرکزی که از سوی یاماها با عنوان Ride Control ECU خوانده می‌شود ارسال خواهد شد. اطلاعات به دست آمده عملاً وضعیت کلی موتورسیکلت را از جنبه‌های حرکتی نشان می‌دهد و همین مسأله باعث می‌شود این واحد مرکزی بتواند تحلیل درستی از چگونگی حرکت راکب و وضعیت دقیق و لحظه‌ای موتورسیکلت داشته باشد. با دانستن چنین اطلاعاتی که 125 بار در ثانیه جمع‌آوری می‌شود و البته با یک الگوریتم بسیار پیچیده که حاصل سال‌ها حضور یاماها در رقابت‌های موتورسیکلت‌رانی است، این واحد می‌تواند نسبت به کنترل بخش‌های مختلف موتورسیکلت اقدام کند که حاصل آن از یک‌سو ایمنی بالاتر راکب و از سوی دیگر افزایش کارایی موتورسیکلت به‌ویژه در زمان حرکت با سرعت بالا و عبور از مسیرهای مارپیچ است.
جمع‌بندی
R1 جدید با بهره‌گیری از تغییرات زیاد توانسته وزن کمی داشته باشد. بخشی از این تغییرات شامل شاسی تمام آلومینیومی جدید، اگزوز تیتانیومی، باک آلومینیومی و... است تا درنهایت این موتورسیکلت با وزن تنها 199 کیلوگرم، نسبت قدرت به وزنی برابر با یک اسب بخار به ازای هر کیلوگرم از وزن خود را داشته باشد که رقم بسیار خوبی است. این موتورسیکلت هم‌اکنون با قیمت 16،700 دلار در بازارهای جهانی در دسترس علاقه‌مندان است.