بازگشت احمدی‌نژاد فضای سیاسی و اقتصادی را تغییر می‌دهد؟

روسای جمهور فعلی و سابق کشورمان سال نو را با سفر به جنوب کشور آغاز کردند، حسن روحانی به کیش رفت و محمود احمدی‌نژاد به شلمچه. جایی که یک نفر با این جمله از او استقبال کرد: "به کیش حزب‌الله خوش آمدی آقای دکتر!"

محمود احمدی‌نژاد برای شرکت در برنامه‌های "راهیان نور" در بزرگداشت شهدای 8 سال دفاع مقدس به خوزستان رفته بود و برخلاف محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، که با شعار معترضان سخنرانی‌اش را نیمه‌کاره گذاشت، از رئیس جمهور سابق استقبال گرمی شد.

احمدی‌نژاد در سخنرانی‌اش درباره عقب‌نشینی از شعارهای انقلابی و خوشبینی به قدرت‌های غربی هشدار داد و به کنایه گفت: "به مناطق عملیاتی آمده‌ایم تا آثار دوستی و خیرخواهی استکبار با ملت ایران را مشاهده کنیم. آمده‌ایم تا ببینیم استکبار چگونه ملت ایران را با بمب‌ها و اسلحه‌ها مورد مهربانی قرار داد."

در فیلم‌هایی که از سفر محمود احمدی‌نژاد منتشر شده جمعیت شعار می‌دهد: "به عشق هر چی مرده/احمدی برمی‌گرده".




'یارانه 250 هزار تومانی'

سایت انتخاب روز 8 فروردین مطلب تاییدنشده‌ای منتشر کرد که شاید دوستداران بازگشت رئیس‌جمهور سابق را خوشحال کند.

این وبسایت مدعی شد دکتر احمدی‌نژاد قصد نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 96 را دارد و نزدیکان او با تمرکز بر "ایجاد دوقطبی فقیر و غنی به عنوان ایده اصلی انتخابات" امیدوارند با "شعار یارانه 250 هزارتومانی" رای طبقات محروم را جذب کنند.

کمی بعد باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از "منابع آگاه" در دفتر محمود احمدی‌نژاد شایعه حضور او در انتخابات ریاست جمهوری را "شانتاژ خبری" خواند.

با این حال بعضی رسانه‌های ایرانی همچنان معتقدند که آقای احمدی‌نژاد و نزدیکانش برای نقش‌آفرینی بیشتر در سیاست ایران برنامه دارند.

از جمله خبرآنلاین روز شنبه نوشت: "سفرهای استانی و وعده‌های سیاسی گاه و بیگاه احمدی‌نژاد از یک سو و تحرکات و اظهارات انتخاباتی این طیف از نزدیکان وی از سوی دیگر، چیزی جز تدارک‌ جریان احمدی‌نژاد برای بازگشت به سیاست را به ذهن متبادر نمی‌سازد."

آقای احمدی‌نژاد 20 اسفند در یک سخنرانی در ورامین گفت: "خیال کردند که بساطی درست کنند و چیزی رد و بدل کنند و پشت تریبون‌ها قیافه فاتح بگیرند کار تمام شده است... افرادی این صحبت‌ها را افراطی‌گری و تندروی می‌دانند." برخی رسانه‌ها این گفته‌ها را حمله به توافق هسته‌ای تلقی کردند.

به غیر از سخنرانی سه هفته پیش ورامین و سفر اخیر به شلمچه، قرار است دکتر احمدی‌نژاد پنجشنبه هفته جاری هم در آمل سخنرانی کند. از آنجایی که رئیس جمهور سابق در دو سال اخیر عمدتا بی سر و صدا بود و به گفته مرتضی نبوی حتی در جلسات مجمع تشخیص "هیچ گونه اظهار نظری" نمی‌کرد، سه سخنرانی در کمتر از یک ماه برای برخی نشانه قصد او برای بازگشت به قدرت است.

انتخاب و خبرآنلاین می‌گویند "شوک" اصولگرایان در انتخابات مجلس و خبرگان در سال 1394 فرصتی برای نزدیکان محمود احمدی‌نژاد است که خود را مطرح کنند.

آن طور که امیر محبیان به اعتماد گفته با شکافی که در انتخابات اخیر میان اصولگرایان پدید آمد "جریان اصولگرایی دیگر جریان فراگیر وسیعی که همه گروه‌ها را در خود دارد نبود."

اگرچه احتمالا اکثریت کرسی‌های مجلس از آن اصولگرایان است اما گروهی از آنها، به محوریت علی لاریجانی، با اعتدال‌گرایان و اصلا‌ح‌طلبان ائتلاف کردند و گروهی دیگر، به محوریت غلامعلی حداد عادل، ائتلافی را تشکیل دادند که به عقیده امیر محبیان "این تصور را ایجاد کرد که جریان تندخویی است."

همان قدر که برای بدنه "حزب‌اللهی" طرفدار اصولگرایان ائتلاف با اصلاح‌طلبان قابل پذیرش نیست، "ایجاد تصور تندخویی" هم به جریانی که برای رسیدن به مقام‌هایی چون ریاست جمهوری به رای مردم نیاز دارد، ضربه می‌زند.

احمدی‌نژاد و سیاست دوقطبی

آیا دکتر احمدی‌نژاد، که خود مسبب اختلافات عمیقی در بالاترین سطح کشورمان بوده، می‌تواند هم بدنه اصلی اصولگرایان را جذب کند و هم شعارهای اصولگرایانه را به شکلی جذاب برای طیف عمومی‌تری از مردم بیان کند؟

روح الله حسینیان می‌گوید در میان چهره‌های موجود اصولگرا، محمود احمدی‌نژاد تنها کسی است که این توانایی را دارد، چرا که هم "برنامه دارد، هم تجربه دارد و هم می‌تواند در صحبتش با مردم رابطه برقرار کند و توده مردم را بسیج بکند."

بعضی معتقدند شعارهای او درباره عدالت اجتماعی و سیاست‌های اقتصادی و عملکرد دولت حسن روحانی هم این امکان را برای آقای احمدی‌نژاد بیشتر فراهم می‌کند.

صادق زیباکلام به فرارو گفته است محمود احمدی‌نژاد برای بازگشت به قدرت منتظر فرصت است و "این فرصت را عملکرد اقتصادی آقای روحانی می تواند در اختیار احمدی نژاد بگذارد. اگر آثار عدم موفقیت روحانی در سال 95 ظاهر شود احمدی نژاد درنگ نخواهد کرد و با تمام توان وارد فرایند انتخابات سال 96 خواهد شد."

محمدرضا زائری، مدیر مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی، به حسن روحانی هشدار داده است که نباید طوری رفتار کند که انگار "سلسله هاشمیه و روحانیه به‌جای پهلویه و قاجاریه آمده است".

آقای زائری گفته است: "ظاهرا خدمتی که هاشمی رفسنجانی در دوره قبل به احمدی‌نژاد کرد و باعث رای آوردن او شد، در این دوره آقای روحانی می‌خواهد بکند؛ از ما گفتن! با این منش سلطنتی آقای روحانی و اطرافیانش اگر دوباره احمدی‌نژاد رای آورد تعجب نکنید."

جایگزین کردن حسن روحانی به جای اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان نماد اشرافی‌گری و ساختن دو قطبی حسن روحانی-محمود احمدی نژاد، به عنوان نمونه ساده زیستی، چیزی است که هواداران آقای احمدی‌نژاد از آن استقبال می‌کنند.

تا جایی که عبدالرضا داوری، از حامیان محمود احمدی‌نژاد، به باشگاه خبرنگاران گفته است: "این فضاسازی‌ها و ایجاد این دوقطبی بد نیست. دوقطبی‌ها محصول فرایندهای اجتماعی هستند و به اراده اشخاص به وجود نمی‌آیند."

راه دشوار احمدی‌نژاد

تا انتخابات 96 بیشتر از یک سال مانده و فضای سیاسی ایران پیش‌بینی‌ناپذیرتر از آن است که بتوان درباره سرنوشت احتمالی محمود احمدی‌نژاد در آن قضاوت کرد.

در حال حاضر حتی نمی‌دانیم که او در این انتخابات نامزد خواهد شد یا نه، اما به فرض اینکه آقای احمدی‌نژاد بخواهد نقش‌آفرینی پررنگ‌تری داشته باشد، نباید موانع متعددی را که در راه بازگشت او و اطرافیانش به قدرت وجود دارد از یاد برد.

مهارت آقای احمدی‌نژاد در قطبی کردن فضا و ساختن موج‌های رسانه‌ای، یا به قول یک کاربر توییتر "سواری گرفتن از رسانه‌ها"، هرچند که برایش هواداران پر شوری به ارمغان آورده، همزمان دشمنان سرسختی هم درست کرده است.

اگرچه دوستدارانش او را "مردمی" می‌دانند، مخالفانش در شبکه‌های مجازی او را به شکلی عجیب با دونالد ترامپ مقایسه می‌کنند.

پیروزی دکتر محمود احمدی‌نژاد در انتخابات 88 و محدودیت‌های گسترده فعالان سیاسی و مدنی، وضع تحریم‌های شدید نفتی و بانکی علیه کشورمان در دوره ریاست جمهوری او، تورم بالا و رشد منفی اقتصادی در سال‌های پایانی قدرتش، کار رئیس جمهور سابق در جلب آرای مردم را دشوار می‌کند.

این تازه در صورتی است که مطمئن باشیم آقای احمدی‌نژاد در انتخابات تایید صلاحیت خواهد شد. ماجرای "قهر 11 روزه" با رهبر معظم انقلاب برای اصولگرایان فراموش شدنی نیست و یکی از سایت‌های اصولگرا چند روز پیش خطاب به آقای احمدی‌نژاد نوشته: "لطفا به خانه‌نشینی ادامه بده!"

شورای نگهبان در انتخابات 92 به غیر از اسفندیار رحیم مشایی، نامزد مورد حمایت محمود احمدی‌نژاد، رقیب احتمالی او، یعنی اکبر هاشمی رفسنجانی را هم رد صلاحیت کرد. به این ترتیب رد صلاحیت یک رئیس جمهور سابق غیرممکن نخواهد بود. بازگشت محمود احمدی‌نژاد به متن سیاست ایران احتمالا مانند سال‌های 1384 و 1388 عاملی برای قطبی کردن فضای سیاسی خواهد بود، اما نمی‌توان یقین داشت که برنده این قطبی شدن فضا آقای احمدی‌نژاد و نزدیکانش خواهند بود.