در این برنامه که گویا جهت گیری زیر پوستی به نفع خودرو سازان نیز داشت – و این موضوع را از نوع استدلال های کارشناسان میشد به خوبی دریافت – در مورد موضوعات مختلف از جمله تعرفه واردات خودرو در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها بحث شد. بحث در مورد تعرفه واردات به این جا رسید که ایران به نسبت کشورهای مشابه تعرفه کمتری دارد. نکته دیگر این بود که یکی از کارشناسان برنامه این کمپین را فرصتی برای موج سواری وارد کنندگان خودرو و سهامداران عنوان کرد. اما جالب ترین نکته در برنامه دیشب مربوط به آمار و ارقام صادرات خودروی ایران به عرق بود.
یکی از کارشناسان این برنامه اعلام کرد نرخ رسمی فروش خودرو پراید در عراق نزدیک به 30 میلیون تومان است. این آمار در نوع خود بسیار جالب توجه است زیرا تا پیش از این تصور عمومی بر آن بود که خودروی پراید در کشورهایی که این خودرو به آنها صادر میشود بسیار ارزان تر از ایران به فروش میرسد، و حتی گفته شده بود که در کشور عراق این خودرو با بهایی زیر 10 میلیون تومان به دست خریداران میرسد.
برنامه تلویزیونی پایش پس از دو هفته عدم پخش شب گذشته با موضوع داغ این روزهای اقتصاد کشورمان به روی آنتن رفت و تلاش کرد با حضور کارشناسان مختلف به بررسی ابعاد ایجاد کمپین عدم خرید خودرو های داخلی در فضای مجازی که به شدت مناقشه انگیز شده است بپردازد .
در ابتدای این برنامه سوال نظرسنجی با موضوع "در صورتی که مردم خودروهای های نوی داخلی را نخرند حدس می زنید احتمال کدام گزینه بیشتر است." به رای مردم گذاشته شد تا مخاطبان برنامه از میان دو گزینه " فروش بیشتر خودروهای چینی" و " کاهش قیمت خودروهای ایرانی " یک گزینه را انتخاب کنند . در ادامه اما مرتضی قرائی و انوش رهام دو تن از کارشناسان صنعت خودرو در استودیو این برنامه به واکاوی این موضوع پرداختند .
قرائی در ابتدای سخنانش با اشاره به نارضایتی های این روزهای مردم به موضوع قیمت و تعرفه اشاره کرد و ادامه داد : کشورهای دنیا عموما به دو دسته صاحبان صنعت خودرو و کشورهایی که این صنعت را ندارند تقسیم می شوند .کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس و فرانسه و . . . که صنایع رقابت پذیر دارند عموما تعرفه پایین تری وضع می کنند اما در موضوع مقایسه ما باید ببینیم با کجای دنیا در حال مقایسه هستیم . اقتصاد ایران اکنون رتبه 29 جهان را دارد و به طور مثال در کشورهای نزدیک به اقتصاد ما و مشخص تر تایلند تعرفه تا 80 درصد است . حتی مالزی هم تعرفه ای نزدیک به 30 درصد به علاوه 60 درصد مالیات اخذ می کند . ما باید توجه داشته باشیم که به نسبت کشورهای مشابه تعرفه کمتری داریم اما نباید خودمان را با آمریکا مقایسه کنیم .
رهام دیگر کارشناس برنامه نیز در این خصوص افزود : اساسا ناراحتی مردم ما اینجاست که خودرو سازان ما به جای ارائه کیفیت بهتر به سراغ عوض کردن ظواهر خودرو می روند و آن را در غالب جدید عرضه می کنند بدون آنکه خودروی جدید با کیفیت تولید کنند . از طرفی به نظر من برخی از گسترش این کمپین ها سود می برند . من فکر می کنم وارد کنندگان خودرو و برخی سهامداران تلاش دارند از ایجاد این کمپین ها موج سواری مورد نظر خود را بکنند . چرا مردم آن زمان که در اوج تغییر ناگهانی قیمت دلار خودرو دو برابر شد چنین کمپین هایی به راه نیانداختند ؟
در ادامه برنامه در جدول هایی قیمت خودرو های ملی با خودرو های هم رده و برخی خودرو های دیگر در سطح جهان مقایسه شد اما رهام کارشناس برنامه تاکید کرد که موضوع تیراژ بسیار موثر است و وقتی تیراژ بالا برود قیمت ها هم پایین می آید اما باید اشاره کرد که موضوع خدمات پس از فروش در همه دنیا بهتر از ایران است .
رهام همچنین اشاره کرد : موضوع شفافیت باید به فوریت در دستور کار خودرو سازان داخلی ما قرار گیرد تا مردم بدانند با چه قیمتی و در کجا و به چه تعداد ما صادرات خودرو داریم و این تصور که ما در عراق ما می توانیم با نصف قیمت یک خودرو ایرانی را تهیه کنیم اصلاح شود .
مرتضی قرایی دیگر کارشناس برنامه که در بخشی از صحبت هایش نرخ رسمی فروش خودرو پراید در عراق را نزدیک به 30 میلیون تومان اعلام کرده بود به بررسی برخی قیمت های جهانی خودروهای با سبک و کلاس تولید داخل پرداخت و سپس گفت : ما داریم به سمت حذف تعرفه پیش می رویم و این در حالی است که دولت تعرفه را از 90 درصد به زیر 40 درصد رسانده است اما به دلیل اینکه ما نرخ واقعی دلار را در کشور نداریم در واقع تعرفه بخشی از کمبود نرخ واقعی را جبران می کند .
این کارشناس و تحلیل گر اقتصادی افزود: من رکود عجیب به وجود آمده در بازار داخل را بیشتر از تاثیر کمپین عدم خرید خودرو داخلی توسط مردم به بالا رفتن سطح انتظار مردم پس از مذاکرات ایران و کشورهای 5+1 می دانم چرا که به دلیل اطلاع رسانی نامناسب مردم منتظر وقوع اتفاقات خارق العاده در عرصه اقتصاد هستند به همین جهت نه در بخش خودرو که در دیگر صنایع هم با رکود مواجه هستیم.
در بخش دیگری از برنامه تلویزیونی پایش انوش رهام دیگر میهمان برنامه تصریح کرد : یکی از مسائل مهم تر از تعرفه سود سرشار وارد کننده ها از این عرصه است . ما یک رانت و انحصار جدی در این بخش داریم و خانواده های گرامی، دیلمی، حدادزاده، نوریانی و ادیبی تنها کسانی هستند که خودرو های وارداتی را به کشور می آورند و اصل و اکثر پول توی جیب این افراد می رود . ما در ایران تعرفه بالایی نداریم و کشورهایی مانند برزیل و تایلند خیلی بالاتر از ما هستند .
وی اینطور ادامه داد : الان گپی بین مصرف خودروی داخلی و خودرو های ورداتی ایجاد شده است که خودروی چینی آن را پر کرده است اما باید بدانیم از این کمپین چیزی جز خودروی چینی بیرون نمی آید .ایران اکنون مشتری شماره یک خودرو های چینی است اما وارد کنندگان ما بد ترین نوع آن را به کشور می آورند . باید بدانیم صنعت خودرو جزء صنایع ملی ماست و نباید بیش از 3 میلیون نفر را از کار بی کار کنیم و باید مطالبه را به جای نخریدن روی افزایش کیفیت ببریم .
در پایان، نظرسنجی خبرگان شامل نماینده های مجلس ، کارشناسان و فعالین کسب و کار، خبرنگاران و . . . به نمایش در آمد که بیش از 64 درصد به گزینه یک یعنی فروش بیشتر خودروهای چینی رای داده بودند و 34 درصد نیز گزینه 2 را انتخاب کرده بودند .
دو نکته در این میان قابل توجه است. نکته اول آنکه نرخ برابری دینار عراق با دلار آمریکا برابر با 1140 دینار است. به عبارتی هر دلار آمریکا 1140 دینار عراق است که عملا مشتریان عراقی برای پراید حدود 6 میلیون و 200 هزار دینار پرداخت میکنند.هر دینار عراق در بازار بین المللی برابر با حدود 26 ریال ایران است. در نتیجه بهای فروش پراید به عراق با محاسبه نرخ برابری دینار و ریال ایران برابر با حدود 16 میلیون و 300 هزار تومان خواهد بود که هنوز کمتر از نرخ رسمی فروش پراید در ایران است.
نکته دوم تفاوت قیمت 100 دلاری گمرکی در صادرات پراید و پژو پارس به عراق است. در صورتی که در بازار داخل ایران این دو خودرو حداقل 17 میلیون تومان اختلاف قیمت دارند.با این تفاسیر هنوز دو نکته مشخص نیست: اول اینکه کارشناس برنامه پایش با چه آماری و طبق کدام مستندات فروش خودروی پراید در عراق را برابر با 30 میلیون تومان اعلام کرده و نکته دوم این است که دلیل صادرات این دو خودرو به عراق تنها با 100 دلار تفاوت قیمت در حالی که تفاوت آنها در بازار ایران به بیش از 17 میلیون تومان میرسد چیست؟
