تجربه می‌گوید رکود مسکن رو به پایان است

مسکن دیگر به جای آنکه سرمایه باشد شبیه به جعبه جواهرات شده است. دیگر هر کسی نمی تواند مسکن دار شود. اقشار متوسط جامعه درحال حاضر برای خرید مسکن در ایران باید بیش از 20 سال صبر پیشه کنند تا بلکه بتوانند مسکنی برای خود تهیه کنند. یعنی هر خانواده باید حداقل 20 تا 30 سال بخشی از محل درآمد خود را پس‌انداز کند تا دست آخر بتواند با چند وام و فروش سرمایه‌هایی همچون طلا صاحبخانه شود. این درحالیست که این مدت تا چند سال پیش 5 تا 6 سال بود.

11 دولت و 35 سال زمان سپری شده است . اما هنوز بازار مسکن، بازاری آرام نیست. گاهی رکود گریبانگیر آن می شود و گاهی رونق. گاهی خریدار نیست و گاهی به علت هجوم بیش از حد متقاضیان ناگهان قیمت آن سر به اسمان می گذارد. دولت ها نیز هیچگاه نتوانسته اند او را رام و مطیع خود سازند. نه وام های تشویقی و نه اقدامات تهدیدی هیچکدام نتوانست بازار مسکن را سر به راه سازد.

اکنون این بازار با اقتصاد ایران قهر کرده است. قیمت ها و نبود متقاضی خرید حاکی از رکود در این بازار است. چندین سال است که می گویند قیمت ها به کف رسیده، برای خرید اقدام کنید اما هیچکدام از این هشدارها و نصیحت ها نتوانست بازار مسکن را با اقتصاد آشتی دهد. حتی افزایش وام خرید و وام های بازسازی و انواع دیگر وام ها نیز داروی درد بازار مسکن نشد.

مسکن بازاریست که حداقل ۲۰۰ صنعت و ۱۲۰۰ شغل را در زنجیره خود دارد. بنابراین رونق دوباره آن می تواند نقش مهمی را در کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ رشد اقتصادی ایفا کند.

اما وضعیت این روزهای بازار چگونه است؟ آیا از رکود خارج شده و از همه مهمتر اینکه تصمیم جدید دولت برای اختصاص وامی جدید به این بازار تا چه اندازه می تواند در خروج بازار مسکن از رکود تاثیر داشته باشد؟

ایرج رهبر، عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران می گوید: «همچنان رکود سابق در بازار مسکن وجود دارد و نشانه هایی از خروج رکود دیده نمی شود. نمی توان پیش بینی کرد که خروج از رکود در آینده ای نزدیک اتفاق میفتد یا خیر. عواملی که ممکن است خروج از رکود اتفاق بیفتد انباشت تقاضا و پایان انتظار مردم است. در واقع تصور مردم مبنی بر اینکه اتفاقی در بخش مسکن درجهت کاهش قیمت مسکن بیفتد و پس از آن اقدام به خرید کنند ممکن است دیگر این انتظار به پایان رسیده باشد و مردم به سمت رفع نیاز خود در بازار مسکن بروند.»

وی می افزاید: «در واقع اکنون تنها این عامل است که می تواند در خروج از رکود تاثیرگذار باشد. عوامل دیگر مانند طرح ها و کمک های دولت یا برنامه های اعلام شده از قبیل برنامه های افزایش قدرت خرید مردم زیاد تاثیرگذار نیست مگر اینکه مصوبات ارائه شده برای خرید مسکن عملی شود.»

عضو هیات مدیره انجمن انبوه سازان استان تهران معتقد است: «این عامل، وقتی اتفاق می افتد که انتظار مردم برای ایجاد تغییر و تحول در بازار مسکن، قطعی شود و قطع به یقین پیدا کنند که کاهش قیمت اتفاق افتاده و دوران آن به سر رسیده است. در آن زمان به سراغ رفع نیاز خود برای تهیه مسکن می روند. این موضوع نیز چندین سال طول کشیده است بنابراین خیلی نمی تواند اثرگذار باشد.»

او در پیش بینی زمان خروج بازار مسکن از رکود، با تاکید بر اینکه «نمی توان پیش بینی کرد» اینگونه توضیح می دهد: « رکود دو سال است آغاز شده است. در مقایسه با گذشته، هر پنج سال یکبار رکود در بخش مسکن رخ می داد که زمان آن بین ۱.۵ تا ۲سال طول می کشید. براساس تجربه می توان گفت زمان رکود رو به پایان است. اما مقطع کنونی رکود دارای یکسری تفاوت هایی با گذشته است. در مقطعی دولت تغییر کرد، همچنین تغییرات قیمت نفت اتفاق افتاد و به تبع آن کاهش انتظارات مبنی بر تزریق نقدینگی برای رونق کسب و کار. این موارد تاثیرگذار بوده است. زمان از نظر تجربه ای نشان دهنده این است که رکود رو به پایان است ولی موارد دیگر می توانند به خروج بخش مسکن از رکود کمک کنند.»

در بازار خودرو، گفته می شود خریداران برای خرید خودرو تا زمان اعلام نتیجه مذاکرات هسته ای دست نگه داشتند. همین موضوع سبب سایه انداختن رکود بر این بازار شده است. آیا این اتفاق در بازار مسکن نیز افتاده است؟ ایرج رهبر می گوید: «بخش مسکن با خودرو متفاوت است و خودرو کالایی است که از کشورهای خارجی وارد می شود اما مسکن نه. تمامی مواد و مصالح مسکن داخلی است. بزرگترین عامل تعیین کننده مسکن نیز زمین است که در داخل کشور است. مگر اینکه با تحرک مراودات اقتصادی و گردش مالی در کشور بر بازار مسکن اثرگذار باشد.»