رستورانی زنجیرهای با 36 هزار شعبه در 119 کشور جهان و فروشی معادل 22 میلیارد دلار. رستورانی که با منوی ساده: همبرگر، سیبزمینی سرخ شده و کوکاکولا کارش را آغاز کرد، 60 ساله شد. اما چرا اینقدر سیاسی است؟
رستوران مک دونالد در روز 15 آوریل ( 26 فروردین ) شصت ساله شد. رستورانی که با منوی ساده: همبرگر، سیبزمینی سرخ شده و کوکاکولا کارش را آغاز کرد، حالا به یک غول زنجیرهای با 36 هزار شعبه در 119 کشور جهان و فروشی معادل 22 میلیارد دلار تبدیل شده است.
اولین شعبه مکدونالد در روز 15 آوریل سال 1955 در شهر کوچک "دزپلینس" در نزدیکی شیکاگو افتتاح شد. شعبهای که "ری کراک" افتتاح کرد، اولین سنگبنای مجموعه ای شد که جهان را فتح کرد.
"ری کراک" هرچند با مدیریتاش مکدونالد را به مجموعه ای جهانی تبدیل کرد. اما ایده این رستوران متعلق به او نیست. او در آغاز نماینده فروش دستگاه مخلوطکن بود و برادران مکدونالد از مشتریانشاش بودند. "ریکراک" بسرعت به پتانسیل فروش "فستفود" پیبرد و از سال 1954 بهعنوان مشاور امور واگذاری امتیاز نزد برادران مکدونالد آغاز به کار کرد.
ریچارد و موریس مکدونالد در سال 1940 در واقع اولین رستوران مکدونالد را با نام "مکدونالد بار – بی – کیو" راهاندازی کردند که غذاهای زیادی در منو داشت و پیشخدمت از مشتریان پذیرایی میکرد. هشت سال بعد این دوبرادر سیستم "صنعتی" و غذای از پیش آماده را راهاندازی کردند، پیشخدمت حذف شد و تعداد غذاها را به چیزبرگر، همبرگر، سیبزمینی سرخ کرده، کیک و نوشیدنی تقلیل دادند.
در طول سی و شش سال، رستورانهای مک دونالد بیش از 50 میلیارد "برگر" به فروش رساندند که در واقع پیروزی "فستفود" به حساب میآمد.
تنها چهار سال بعد از افتتاح اولین شعبه مکدونالد، تعداد شعبات این رستوران زنجیرهای به یکصد عدد رسید. "ری کراک" به مناسبت 30 سالگی تاسیس مکدونالد اولین شعبه را خراب کرد و بهجای آن موزه مکدونالد ( عکس زیر ) را تاسیس کرد.
طولی نکشید که "ری کراک" سهم برادران مک دونالد را به ارزش 2 میلیارد و 700 میلیون دلار در سال 1961 از آنها خریداری کرد. (عکس زیر : ریچارد مکدونالد)
از پایان دهه 60 میلادی قاره آمریکا و کمی بعدتر کشورهایی اروپایی (غرب اروپا) شاهد بازگشایی رستورانهای مکدونالد شدند. در ماه دسامبر سال ۱۹۷۱ اولین شعبه مکدونالد در شهر مونیخ آلمان افتتاح شد.
مکدونالد تنها یک رستوران ساده نیست. در همه این سالها مکدونالد، به نمادی از "سبک زندگی آمریکایی" (American Way of Life) تبدیل شده است و در جهانی که به دو بلوک غرب و شرق تقسیم شده بود، بدون تردید مکدونالد جایی در بلوک شرق سوسیالیستی و "ضد امپریالیسم آمریکا" نداشت.
تازه پس از فروپاشی بلوک شرق و اتحاد جماهیر شوروی بود که مکدونالد اجازه تاسیس شعبه در اینکشورها را یافت. در روز 31 ژانویه سال 1990 صفهای طولانی در مقابل اولین شعبه مکدونالد در مسکو تشکیل شد.
عنصر سیاسی مکدونالد خود را باردیگر با بالاگرفتن تنش بین آمریکا و روسیه بر سر اوکراین نشان داد. 12 رستوران مکدونالد در روسیه در شهریور سال 93 ( 2014 ) مورد بازرسی و کنترل قرار گرفتند و سپس تعطیل شدند.
مکدونالد در ژاپن بهعنوان متحد آمریکا در دهه هفتاد میلادی اولینشعبهاش را گشود. اما جمهوری خلق چین سالها بعد از کنارگذاردن سیاست خصومت در مقابل آمریکا و آغاز سیاست درهای باز، تازه در دهه نود بود که میزبان مکدونالد شد.
بسیاری از کشورها فرهنگ غذای "فستفود" را در تقابل با فرهنگ غذایی خود میدانند و گرایش جوانان به مصرف غذای فست فود را به مثابه بیگانه شدن با فرهنگ و سنن غذایی خود تلقی میکنند.
عمدهترین انتقادات به مکدونالد و غذای فستفود مربوط به کیفیت ایننوع غذاها است. مطالعات 15 ساله محققین آمریکایی بر روی 3 هزار جوانی که بیش از 2 بار در هفته از غذاهای فستفود استفاده کردهاند، نشان داد که ارتباط معنی داری میان ابتلای آنها به چاقی و دیابت و مصرف زیاد این نوع غذاها وجود دارد.گرچه به مکدونالد دیگر در شصتسالگیاش کمتر حمله میشود، اما این کنسرن با مشکلات دیگری روبرو است. سال 2014 یکیاز سختترین سالها برای مکدونالد بود. فروش مکدونالد 6 میلیارد و 600 میلیون دلار کاهش یافت و دلیل آن "بحران محبوبیت در بین جوانان" اعلام شد.
مکدونالد شاید زمانی بیرقیب و یا کمرقیب بود، اما حالا در شصت سالگی با رقبایی جوانتر و با کیفیتتر روبروست. از سوی دیگر بعد از رسواییهای بسیاری که در عرصه صنایع غذایی روی دادهاند، بسیاری از جوامع نگاه انتقادیتری به آنچه که "میخورند" پیدا کردهاند. آنهایی که نتوانند این انتظارات را برآورده کنند با مشکلات بزرگتری روبرو خواهند شد.